Entzun berri dut Aizarnako Parrokiko organo zaharrarekin Loreto F. Imazek eman duen kontzertua. Honen harira, organo zahar honen historiaren zati txiki bat kontatuko dut lerro hauetan, ondoren Aizarnara begira dagoen Web orrian jasotzeko. 

Esan behar jende multzo polita inguratu zela bertara eta kontzertu honetan, beste batzuen artean, Juan de Antxieta urrestildarrak orain dela 500 urte  konposatutakoak   entzun genituela. Garai haietan konposatutako  musika entzuteak ere  badu bere xarma, Urrestilakoa zela jakinda gehiago gainera.

Haizearekin baliatzen den  instrumentu honen berri oso gutxi dakit nik, baina  elizak bisitatzera  sartzen naizen bakoitzean beti begiratzen diet organoei; argazki bat jaso gabe gutxitan irten ohi dut bertatik. 

Tresna hauei aurretik begiratuta,  teklatua eta tutu batzuk besterik ez dira ikusten, berauek   sostengatzen dituen  altzariaz aparte. Baina ateratzen dituzten soinuak ateratzeko, barruan duten  antolaketa ikaragarri dela zalantzarik ez.

Azken aldi honetan organo hauen barrua ikusteko  aukera ere  izan dut, eta esan behar  barruko tresneriari harriduraz egon naizela  begira. Gutxienez 1200 tutu bazituen ikusi nuen organoak, eta bakoitzak bere  nota  zuen. Hortik pentsa zer tresneri daukaten barruan instrumentu hauek.

Musika kontuan ere oso gutxi dakit,  gustura entzuten ditudan doinuak nire gazte garaian dantzalekuetan entzuten nituenak dira. Baina organo baten edozein doinu  isilean eta arretaz entzutea erlaxatzeko lagungarria dela esango nuke. Niri hala gertatu zait behintzat.

Aizarnako organo hau badakigu ez dela ikaragarria, baina  200 urte baino gehiago dituela badakigu,  eta honek ematen dio balio historikoa zalantzarik gabe. Organo hau Jose Manuel Betolaza donostiarrak egin zuen, Aizarnako eliztarren aginduz.  Adituek 8.910  errealeko salneurria jarri zioten.

Barrokoa,  1792. urtean egina, teklatu bakarra du eta  56 nota ditu, Jose Amezuak zaharberritu zuen 1880 urtean, eta Hernaniko Alejandro Usabiaga organogileak 1982.ean. Balio historikoa duenez zaindu beharreko organoa daukagu  Aizarnan.

Amaitzeko, pasarte  bitxi bat  kontatuko dut  organo honekin lotura duena. Lehen ere artikuluren bat bada webgunean hau aipatuz, baina aitzaki honekin berriz azalduko dut labur bada ere. Betolaza organogileak, koruan muntatzen ibili zenean, hamaiketakoa  egitera  plazara irteten omen zuen, eta hauetako batean liskar baten lekuko izan omen zen. Liskar hau Gurutze Donearen berrikuntzari lotuta dago, berrikuntza honek ermita luzatzea zuen helburu  eta kalte egiten zion nonbait aurreko etxeari. Egañatarra bizi zen bertan, eta herriko sendagilea zen.  Berak argudiatzen duenez,  kalte handia egiten zion etxeari. Epaitegira jo zuen kontu honekin, eta herritar batzuen arteko plazako liskarrak hemendik omen zetozen. 

Kontzertua entzun bakarrik ez, webgunerako argazki batzuk ere jaso nituen, bideo txiki batekin batera. Bertara hurbildu ez zirenak  aukera dute tresna honen doinu goxoa entzuteko.

Jon Egiguren